De Italianen zijn buitenlanders gewend. Pelgrims, dichters, kooplieden, kunstenaars, toeristen en binnenvallende legers hebben allemaal hun weg door het land gevonden. In de achttiende en vroege negentiende eeuw was de opleiding van jonge Engelse edellieden niet compleet zonder de “Grand Tour” van Europa, waarbij de beroemde bezienswaardigheden werden bezocht waar toeristen vandaag de dag nog steeds naartoe trekken. Venetië heeft bijvoorbeeld zo’n 270.000 inwoners, maar 9,8 miljoen bezoekers per jaar!
ESTEROFILIA
Over het algemeen zijn Italianen vriendelijke mensen die ‘esterofiliacaal’ zijn. Dit beschrijft een voorliefde voor alles wat buitenlands is; het komt tot uiting in het wijdverbreide gebruik van vreemde woorden, met name Engelse woorden in omroep en sport. Dit is geen taalkundig falen van het Italiaans, maar een genoegen om modewoorden uit andere talen op te nemen en te Italianiseren. Een voetbalmanager is bijvoorbeeld ‘il meneer’ en de termen corner, dribblando (dribbelen) en buitenspel komen veel voor in voetbalcommentaar.
DICHT GEBREIDE CIRKELS
Het vormen van nauwe banden met Italianen kan echter moeilijker zijn. De Italianen zijn in wezen lokale mensen met sterke en uitgebreide familie- en regionale banden. Hun hechte vriendschappen worden gevormd als ze jong zijn en blijven hun hele leven een hechte cirkel. Ze hebben vaak geen behoefte om daarbuiten te reiken en hebben moeite om te begrijpen hoe iemand anders geen eigen netwerk heeft.
Buiten de grote internationale steden kan het moeilijk zijn om in te breken in de lokale gemeenschap. Toen de Engelse schrijver Tim Parks en zijn Italiaanse vrouw Rosa naar een klein dorpje aan de rand van Verona verhuisden, vonden ze dat een langzaam en geleidelijk proces. Hij beschrijft dit met humor en inzicht in zijn boek Italian Neighbours.
Nog voordat Tim zijn buren leerde kennen, bracht hij een bezoek aan de dorpsbar/pasticceria, een gewoonte die hij essentieel acht voor iedereen die wil integreren in het Italiaanse leven. Timing, benadrukt hij, is belangrijk. Alles heeft zijn juiste tijd, en de maatstaf voor hoe goed je hebt geïntegreerd, is dat je weet wanneer je je cappuccino (vóór 10.30 uur) en je digestivo (een likeur of grappa, na je avondmaaltijd) moet bestellen. Pak de plaatselijke krant, die alle bars aanbieden, om een idee te krijgen van wat er gaande is.
Geleidelijk kom je verder en word je herkend. Iemand knikt naar je. Zodra ze weten dat je Engels als moedertaal hebt, kan je worden gevraagd om te helpen met een korte vertaling. Na verloop van tijd leer je je buren kennen. Het eerste contact kan formeel zijn, maar beleefd en vriendelijk; Italianen erkennen het belang van gastvrijheid, maar behouden in eerste instantie liever een zekere formaliteit.
Een dienst bewijzen of nuttig zijn voor de mensen in uw gebouw kan helpen bij het bevorderen van goede relaties, maar vergeet niet dat het Italiaanse gevoel van privacy net zo sterk kan zijn als dat van de Britten. Zoals Tim Parks opmerkt: “Als het huis van de Engelsman zijn kasteel is, is dat van een Italiaan zijn bunker.”
Als je met Italianen praat, is een obsessie met gezondheid en artsen een veel voorkomend onderwerp. Bloeddruk, doktersbezoeken en onderzoeken worden allemaal uitvoerig besproken, vaak bij een heel oppervlakkige kennismaking. De superioriteit van alles wat Italiaans is, wordt door Italianen als een vanzelfsprekendheid beschouwd, hoewel ze een beleefde interesse in het leven in het buitenland zullen tonen.
De aanvankelijke terughoudendheid jegens buitenstaanders geldt evenzeer voor Italianen van ‘buiten de stad’. De groeten van Rosa Parks van ‘Buon giorno, Signore’ of ‘Buona sera, Signora’ werden met verlegenheid en stilte beantwoord, totdat uiteindelijk het bevestigende knikken vergezeld ging van een teruggroeten.
De doorbraak, ontdekte Tim, kwam toen zijn vrouw zwanger werd. Plotseling waren het paar geen nachtbrakers maar mensen met een erkende rol in de samenleving. Een familie onderscheidt je als een ‘serieus persoon’, iemand die verantwoordelijkheid kan nemen. Daarom zullen zakencollega’s in Italië naar uw familie informeren. Een gezin betekent dat je iets te verliezen hebt, een netwerk van steun, een verantwoordelijkheidsgevoel. Dit geeft een gevoel van verbondenheid dat op geen enkele manier wordt weerspiegeld in de moderne Britse of Amerikaanse samenleving.
INZET
Zoals het een land met hechte, langdurige netwerken van relaties en vertrouwen betaamt, hebben vrienden altijd contact met elkaar. Dit geeft een enorm gevoel van veiligheid, maar voor mensen die gewend zijn aan hun eigen ruimte kan het allemaal behoorlijk intens zijn! Je nieuwe Italiaanse vrienden zullen je overladen met uitnodigingen zodat er elk weekend iets te doen is. Het nadeel is dat wanneer je wordt uitgenodigd voor bruiloften, verjaardagen en begrafenissen, er van je wordt verwacht dat je gaat. Het enige uitstel is om het land te verlaten. In tegenstelling tot de Britten en de Amerikanen, die, als er eenmaal verbinding is, een gesprek enkele maanden later weer kunnen oppikken, verwachten de Italianen dat je regelmatig contact houdt. Vriendenkringen, hoewel ondersteunend, kunnen soms een beetje verstikkend zijn.
Voor een Italiaan houdt een relatie verantwoordelijkheden in. Je stapt niet zomaar in of uit een vriendschap wanneer het je uitkomt. Je bent van binnen of van buiten.
Tegenwoordig hebben oudere Italianen de neiging om te socializen in groepen met gemeenschappelijke belangen, zoals die met sport, bioscoop of ander amusement. Jongere Italianen zijn meer geïnteresseerd in politiek en actualiteit en zijn doorgaans actief betrokken bij politieke partijen of verenigingen.
GENDER RELATIES
June Collins, een aantrekkelijke alleenstaande leraar die in Italië woont en werkt, ontdekte een ander aspect van Italiaanse vriendschap, gebaseerd op geslacht. Zoals Luigi Barzini in The Italians zegt, is Italië een crypto-matriarchaat. Mannen runnen Italië, maar vrouwen runnen mannen. De manier waarop ze ze runnen is om ze te verleiden. De Italiaanse vrouw ziet er prachtig uit en is op het eerste gezicht behoorlijk onderdanig aan mannen, vooral in het openbaar. Voor een jonge Schot als June, die graag vrouwelijke vrienden wilde maken zoals thuis in Edinburgh, was het verontrustend om te ontdekken dat de andere vrouwelijke leraren op hun hoede waren voor haar. June was gewend zich staande te houden in het gezelschap van mannen, en ze was verrast om te zien dat Italiaanse vrouwen onderdaniger leken te zijn in een gemengde groep. Hoewel het tegenwoordig minder waarschijnlijk is dat de rolpatronen veranderen, is er nog steeds een duidelijke ongelijkheid op de werkplek.
STROOM
Het geheim van elke Italiaanse structuur, zegt Barzini, is wie de macht heeft: de ultieme bron van macht is het gezin. “Familieloyaliteit”, schrijft hij, “is het echte patriottisme van de Italianen.” Dit verklaart waarom een Italiaan zich op kantoor misschien formeel tegen u gedraagt, maar thuis informeel. Thuis maak je deel uit van een ander netwerk. Buitenlanders vinden het contrast tegenstrijdig en zelfs ontgoochelend. De Italianen zien die tegenstelling niet. De twee werelden zijn totaal verschillende domeinen. Elk buitenlands grondgebied is vijandig totdat bewezen is dat het vriendelijk of onschadelijk is. Als je het niet kunt negeren of overnemen, dan bedrieg of ondermijn je het op welke manier dan ook.
UITNODIGINGEN
Uitnodigingen voor thuis zijn daarom een belangrijke stap in de ontwikkeling van een relatie, net als uitnodigingen voor familie-evenementen zoals verjaardagen, naamdagen, bruiloften en begrafenissen. Als een gezin je uitnodigt om naar de kerk te gaan, ga dan vooral, zelfs als je niet katholiek bent. Zoals de protestantse Hendrik van Navarra zou hebben gezegd toen hij werd uitgenodigd om koning van Frankrijk te worden op voorwaarde dat hij zich tot het katholicisme bekeerde: “Parijs is een mis waard.”
CADEAUS GEVEN
Het geven van geschenken kan in sommige culturen een mijnenveld zijn. Met gezond verstand kom je er wel doorheen. Als je wordt uitgenodigd bij een Italiaans huis, zijn in geschenkverpakkingen verpakte chocolaatjes, gebak of bloemen acceptabel. Italië is een “oneven aantal” land, dus geef geen even aantal bloemen. Vermijd ook het nemen van chrysanten, die op graven worden gelegd bij begrafenissen en op 2 november, Allerzielen (bekend als il Giorno dei Morti). Broches, zakdoeken en messen suggereren allemaal verdriet of verlies, dus deze moeten worden vermeden.
SOCIALE CLUBS
De meeste grote Italiaanse steden hebben buitenlandse sport- en sociale clubs en organisaties die zich richten op alle nationaliteiten. De American Women’s Club, de Rotary Club, Anglo-Italiaanse clubs en Lions Clubs hebben allemaal vestigingen in Italië. Deze kunnen een echt aanspreekpunt zijn voor bezoekers, omdat ze een breed scala aan activiteiten aanbieden en vaak een kortlopend lidmaatschap beschikbaar is. Velen organiseren ook Italiaanse lessen. Clubs zijn een goede manier om mensen te ontmoeten (raadpleeg het plaatselijke VVV-kantoor voor details).
BARS EN NACHTLEVEN
Over het algemeen is het niet moeilijk om Italianen te ontmoeten. Ze zijn buiten en extravert. Het sociale leven draait om het plein, met hun bars en cafés, waarvan vele ’s avonds met livemuziek. Er zijn zelfs Ierse pubs in Noord-Italië.
Voor jonge Italianen is er een levendige clubcultuur. Discotheken zijn vaak enorm groot en verspreid over vele verdiepingen; ze rekenen een hoge toegangsprijs (de prijs is meestal inclusief je eerste drankje). Ze openen rond 23.30 uur. Vraag uw hotel, of kijk in de plaatselijke krant, naar de beste “in” plaats van het moment.
Als je van gokken houdt en zin hebt in een kleine weddenschap, heb je je paspoort nodig om een casino binnen te gaan. Italianen mogen niet naar binnen tenzij ze kunnen bewijzen dat ze in dienst zijn. Avondkleding is verplicht. De openingstijden zijn van 14.00 of 15.00 uur. tot ongeveer 04.30 uur Zorg ervoor dat u het woord casinò (met de klemtoon op de laatste lettergreep), wat casino betekent, niet verwart met het Italiaanse casino (klemtoon op de tweede lettergreep), wat bordeel betekent!
CONTACT HOUDEN
Vriendschap is een geschenk en de Italianen staan er bekend om. Geen enkel mens kan warmer of gastvrijer zijn, maar ze beseffen dat aan vriendschap moet worden gewerkt – het is een contactsport. Regelmatig contact en waar mogelijk face-to-face ontmoetingen, daar gaat het om.